Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu là một câu hỏi thường được các nhà đầu tư quan tâm khi tìm kiếm cơ hội đầu tư. Mỗi hình thức đầu tư này đều có những ưu và nhược điểm riêng, vì vậy việc lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp với mục tiêu, rủi ro và nhu cầu tài chính cá nhân là rất quan trọng. Hãy cùng BWF Ventures giải đáp chi tiết qua bài viết sau đây:
I. Định nghĩa và đặc điểm cơ bản về cổ phiếu và trái phiếu
Để có thể lựa chọn đầu tư được cái nào thì cần phải hiểu khái niệm của hai loại hình này:
1. Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu một phần vốn trong công ty. Nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông và có quyền nhận cổ tức hoặc tham gia quản lý tùy loại cổ phiếu.
Cổ phiếu có thể mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư thông qua cổ tức và việc tăng giá trị của cổ phiếu trên thị trường. Tuy nhiên, giá cổ phiếu cũng có thể giảm, gây ra tổn thất cho nhà đầu tư. Do đó, đầu tư cổ phiếu luôn tiềm ẩn một mức độ rủi ro nhất định.
2. Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là chứng chỉ khoản nợ do chính phủ hoặc doanh nghiệp phát hành. Khi sở hữu trái phiếu, nhà đầu tư được hưởng lãi suất định kỳ và đóng vai trò là chủ nợ của tổ chức phát hành.
Trái phiếu thường được xem là kênh đầu tư ổn định và an toàn hơn so với cổ phiếu, vì chủ sở hữu trái phiếu được ưu tiên thanh toán trước cổ đông khi doanh nghiệp gặp khó khăn. Tuy nhiên, trái phiếu cũng không hoàn toàn không có rủi ro, nhất là trái phiếu doanh nghiệp.
II. So sánh giữa cổ phiếu và trái phiếu
Cổ phiếu và trái phiếu đều là các công cụ đầu tư được thịnh hành trên thị trường nhưng nó cũng có những điểm khác biệt phải kể đến như:
1. Điểm giống nhau giữa cổ phiếu và trái phiếu
Cả cổ phiếu và trái phiếu đều là các công cụ đầu tư trên thị trường tài chính, cho phép nhà đầu tư tham gia vào hoạt động kinh doanh của các tổ chức phát hành. Chúng cũng đều có thể mua bán trên thị trường thứ cấp, tạo điều kiện cho nhà đầu tư dễ dàng thoái vốn khi cần.
Ngoài ra, cả cổ phiếu và trái phiếu đều có thể mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư, dưới hình thức cổ tức/lãi suất và chênh lệch giá. Tuy nhiên, mức độ rủi ro và cách thức sinh lợi của hai loại tài sản này khác nhau.
2. Sự khác biệt giữa cổ phiếu và trái phiếu
Cổ phiếu và trái phiếu có những khác biệt cơ bản về bản chất, quyền lợi và rủi ro:
- Cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn của công ty, trong khi trái phiếu là công cụ nợ.
- Chủ sở hữu cổ phiếu được hưởng lợi nhuận của công ty dưới hình thức cổ tức, còn chủ sở hữu trái phiếu chỉ được hưởng lãi suất cố định.
- Giá trị cổ phiếu phụ thuộc vào hiệu quả kinh doanh của công ty, trong khi giá trái phiếu chủ yếu phụ thuộc vào lãi suất thị trường.
- Khi công ty gặp khó khăn, chủ sở hữu trái phiếu sẽ được ưu tiên thanh toán trước cổ đông.
III. Ưu và nhược điểm của từng loại hình đầu tư
Với từng loại hình đầu tư này sẽ đều có những ưu và nhược điểm riêng như sau:
1. Đầu tư trái phiếu
Đối với loại đầu tư trái phiếu thì sẽ có những ưu điểm nổi bật như:
- Ổn định và an toàn hơn so với đầu tư cổ phiếu, đặc biệt là trái phiếu chính phủ.
- Mang lại lợi nhuận ổn định thông qua lãi suất định kỳ.
- Rủi ro thua lỗ thấp hơn so với cổ phiếu.
- Có thể dễ dàng thoái vốn bằng cách bán trái phiếu trên thị trường thứ cấp.
Tuy nhiên, nó cũng sẽ có một số điểm hạn chế mà các nhà đầu tư cần phải chú ý:
- Lợi nhuận tiềm năng thấp hơn so với đầu tư cổ phiếu.
- Không được hưởng lợi từ sự tăng giá trị của tài sản như cổ phiếu.
- Lãi suất thường thấp hơn mức lạm phát, dẫn đến lợi nhuận thực thấp.
- Nhà đầu tư không được hưởng quyền biểu quyết và quản trị công ty như cổ đông.
2. Đầu tư cổ phiếu
Với cổ phiếu thì cũng có những ưu điểm như:
- Cơ hội sinh lời cao hơn so với đầu tư trái phiếu.
- Được hưởng lợi từ sự tăng giá trị của cổ phiếu trên thị trường.
- Nhà đầu tư có quyền biểu quyết và tham gia quản trị công ty.
- Cổ tức thường cao hơn lãi suất trái phiếu.
Về điểm hạn chế thì không thể không kể đến như:
- Rủi ro cao hơn so với đầu tư trái phiếu.
- Giá cổ phiếu có thể biến động mạnh, dẫn đến thua lỗ lớn.
- Không có thu nhập cố định như lãi suất trái phiếu.
- Nhà đầu tư phải theo dõi và nắm bắt thông tin về hoạt động của công ty.
IV. Rủi ro khi đầu tư trái phiếu và cổ phiếu
Bên cạnh việc sinh lời thì 2 loại hình đầu tư này cũng sẽ có những rủi ro mà các nhà đầu tư cần phải chú ý như sau:
1. Rủi ro khi đầu tư trái phiếu
- Rủi ro lãi suất: Khi lãi suất thị trường tăng, giá trị trái phiếu sẽ giảm.
- Rủi ro tín dụng: Nguy cơ tổ chức phát hành trái phiếu không thể trả nợ đúng hạn.
- Rủi ro thanh khoản: Khó bán trái phiếu trên thị trường thứ cấp do thị trường trái phiếu Việt Nam chưa phát triển.
- Rủi ro lạm phát: Lãi suất trái phiếu có thể thấp hơn tỷ lệ lạm phát, dẫn đến lợi nhuận thực thấp.
2. Rủi ro khi đầu tư cổ phiếu
- Rủi ro biến động giá: Giá cổ phiếu có thể biến động mạnh, gây thua lỗ cho nhà đầu tư.
- Rủi ro do yếu tố cơ bản: Kết quả kinh doanh của công ty có thể kém, ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.
- Rủi ro thanh khoản: Khó bán cổ phiếu khi cần do thị trường chứng khoán Việt Nam chưa phát triển.
- Rủi ro quản trị: Hoạt động quản lý, điều hành của công ty có thể kém hiệu quả.
V. Tiêu chí lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp
Để chọn được loại hình nào phù hợp thì các bạn cần chú ý vào những tiêu chí sau đây:
1. Mục tiêu tài chính cá nhân
Nhà đầu tư cần xác định rõ mục tiêu đầu tư, như tăng trưởng vốn, thu nhập thường xuyên hay bảo toàn vốn. Nếu mục tiêu là tăng trưởng vốn, cổ phiếu là lựa chọn phù hợp hơn. Còn nếu cần thu nhập ổn định, trái phiếu sẽ là sự lựa chọn tốt hơn.
2. Mức độ chấp nhận rủi ro
Nhà đầu tư có mức độ chấp nhận rủi ro thấp thường thích các khoản đầu tư an toàn hơn, như trái phiếu chính phủ. Còn những nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cao hơn thì cổ phiếu sẽ là lựa chọn phù hợp hơn.
3. Khả năng theo dõi thị trường
Đầu tư cổ phiếu đòi hỏi nhà đầu tư phải thường xuyên theo dõi diễn biến thị trường và tình hình hoạt động của các công ty. Do đó, những nhà đầu tư có ít thời gian và kiến thức theo dõi thị trường thì trái phiếu sẽ là lựa chọn tốt hơn.
VI. Cách đầu tư trái phiếu và cổ phiếu tại Việt Nam
Hiện nay, ở Việt Nam, các nhà đầu tư có thể tham gia bằng các cách sau:
1. Đầu tư trái phiếu
Với loại trái phiếu thì sẽ có 2 cách như sau:
a. Đầu tư trực tiếp
Nhà đầu tư có thể mua trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp hoặc trái phiếu địa phương trực tiếp từ các ngân hàng, công ty chứng khoán. Cách này cho phép nhà đầu tư nắm rõ thông tin về tổ chức phát hành và điều kiện trái phiếu.
b. Đầu tư gián tiếp
Nhà đầu tư cũng có thể gián tiếp đầu tư trái phiếu thông qua các quỹ đầu tư trái phiếu. Các quỹ này sẽ quản lý danh mục trái phiếu đa dạng, giúp phân tán rủi ro cho nhà đầu tư.
2. Đầu tư cổ phiếu
Ở cổ phiếu cũng có 2 cách đầu tư:
a. Thông qua công ty chứng khoán
Nhà đầu tư có thể mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại các công ty chứng khoán và giao dịch cổ phiếu trực tiếp trên sàn. Các công ty chứng khoán sẽ hỗ trợ nhà đầu tư trong việc nghiên cứu, phân tích và đặt lệnh mua bán.
b. Đầu tư quỹ chỉ số hoặc quỹ ETF
Thay vì lựa chọn từng cổ phiếu, nhà đầu tư cũng có thể đầu tư gián tiếp vào thị trường chứng khoán thông qua các quỹ đầu tư chỉ số hoặc quỹ ETF. Đây là cách đơn giản hơn để phân tán rủi ro và tiết kiệm thời gian nghiên cứu.
Kết luận
Đầu tư cổ phiếu và trái phiếu đều là những kênh đầu tư phổ biến, nhưng mỗi hình thức đều có những ưu và nhược điểm riêng. Qua những chia sẻ chi tiết trên đây của BWF Ventures thì nhà đầu tư cần cân nhắc mục tiêu, khẩu vị rủi ro và khả năng theo dõi thị trường của bản thân để lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp. Nếu muốn tăng trưởng vốn dài hạn, cổ phiếu sẽ là lựa chọn tốt hơn. Nhưng nếu cần thu nhập ổn định, trái phiếu sẽ là sự lựa chọn đáng cân nhắc.
